Osho – Tình yêu – Tự
do – Một mình
Lời bạt: Nắm lấy
nghịch lí
Sống một mình là đẹp, sống trong
tình yêu, sống với mọi người cũng đẹp. Và chúng bù lẫn cho nhau, không mâu thuẫn.
Khi bạn tận hưởng người khác, cứ tận hưởng, và tận hưởng tới sự tràn đầy nhất;
không có nhu cầu bận tâm về sự một mình. Và khi bạn chán với người khác, thế
thì hãy đi vào trong sự một mình và tận hưởng tới sự tràn đầy nhất.
Đừng cố chọn lựa - nếu bạn cố chọn
lựa bạn sẽ gặp khó khăn. Mọi chọn lựa đều sẽ tạo ra phân chia trong bạn, một loại
chia chẻ trong bạn. Sao lại chọn? Khi bạn có thể có cả hai, sao lại có một
thôi?
Toàn thể giáo huấn của tôi bao gồm
hai từ, "thiền" và "yêu." Thiền sao cho bạn có thể cảm thấy
im lặng mênh mông, và yêu sao cho cuộc sống của bạn có thể trở thành bài ca, điệu
vũ, lễ hội. Bạn sẽ phải đi giữa hai điều này, và nếu bạn có thể đi dễ dàng, nếu
bạn có thể đi mà không cần nỗ lực nào, thì bạn đã học được điều lớn lao nhất
trong cuộc sống. Trong su ốt nhiều thời đại nó đã từng là những vấn đề lớn nhất:
thiền và yêu, một mình và mối quan hệ, dục và im lặng. Chỉ cái tên là khác; vấn
đề là một. Và trong suốt nhiều thời đại con người đã đau khổ nhiều bởi vì vấn đề
này đã không được hiểu đúng - mọi người đã chọn lựa.
Những người đã chọn mối quan hệ
được gọi là phàm nhân, còn những người đã chọn sự một mình được gọi là sư, người
thế giới khác. Nhưng cả hai đều khổ, bởi vì họ vẫn còn một nửa, và một nửa là
khổ. Là toàn thể mới là lành mạnh, hạnh phúc; là toàn thể mới là hoàn hảo. Vẫn
còn một nửa là khổ bởi vì nửa bên kia cứ phá hoại, nửa bên kia cứ chuẩn bị báo
thù. Nửa bên kia không bao giờ có thể bị phá huỷ bởi vì nó là nửa bên kia của bạn!
Nó là phần bản chất của bạn; nó không phải là cái gì đó ngẫu nhiên mà bạn có thể
vứt bỏ đi được.
Điều đó cũng giống như ngọn núi
quyết định rằng "ta sẽ không có thung lũng nào bao quanh ta cả." Bây
giờ, không có thung lũng, núi không thể tồn tại được. Thung lũng là một phần của
bản thể núi; núi không thể tồn tại mà thiếu thung lũng; chúng là phần bù cho
nhau. Nếu núi chọn hiện hữu mà không có thung lũng, thì sẽ không có núi nào cả.
Nếu thung lũng chọn hiện hữu mà không có núi, thì sẽ không có thung lũng. Hay,
bạn sẽ trở thành kẻ giả vờ - núi sẽ giả vờ rằng không có thung lũng. Nhưng
thung lũng có đó - bạn có thể che giấu thung lũng, bạn có thể dìm nó sâu vào
trong vô thức của mình, nhưng nó vẫn còn lại, nó vẫn cứ kiên gan, nó vẫn cứ tồn
tại, không có cách nào phá huỷ được nó. Thực tế, núi non/thung lũng là một thứ,
tình yêu và thiền cũng vậy, mối quan hệ và sự một mình cũng vậy. Núi của sự một
mình chỉ vươn lên trong thung lũng của các quan hệ.
Thực tế, bạn có thể tận hưởng sự
một mình chỉ nếu bạn có thể tận hưởng mối quan hệ. Chính mối quan hệ mới tạo ra
nhu cầu về sự một mình, nó là nhịp điệu. Khi bạn đã đi vào mối quan hệ sâu với
ai đó, một nhu cầu lớn lao nảy sinh để được một mình. Bạn bắt đầu cảm thấy hết
hơi, cạn kiệt, mệt mỏi - mệt mỏi một cách vui sướng, mệt mỏi một cách hạnh
phúc, nhưng mỗi kích động đều làm cạn kiệt. Quan hệ thì cực kì hay, nhưng bây
giờ bạn muốn đi vào trong sự một mình để cho bạn lại có thể thu về bản thân
mình, để cho bạn lại có thể trở thành tuôn trào, để cho bạn lại có thể trở
thành được bắt rễ vào bản thể riêng của mình.
Trong yêu bạn đi vào bản thể của
người khác, bạn mất tiếp xúc với bản thân mình. Bạn trở thành bị nhấn chìm, bị
say sưa. Bây giờ bạn sẽ cần tìm lại bản thân mình lần nữa. Nhưng khi bạn một
mình, bạn lại tạo ra nhu cầu về yêu. Chẳng mấy chốc bạn sẽ tràn đầy tới mức bạn
muốn chia sẻ, bạn sẽ tuôn trào tới mức bạn muốn có ai đó để bạn đổ bản thân
mình vào, có người để đem cho bản thân mình. Yêu n ảy sinh từ sự một mình. Sự một
mình làm cho bạn quá đầy, yêu đón nhận món quà của bạn. Yêu làm trống rỗng bạn
để cho bạn có thể lại trở thành đầy. Bất kì khi nào bạn được làm trống rỗng bởi
yêu, sự một mình có đó để nuôi dưỡng bạn, để tích hợp bạn. Và đây là nhịp điệu.
Coi hai điều này là tách biệt đã
từng là sự ngu xuẩn nguy hiểm nhất mà con người đã chịu đựng. Vài người trở
thành phàm nhân - họ bị hết hơi, họ bị cạn liệt, trống rỗng. Họ không có không
gian nào của riêng mình. Họ không biết mình là ai; họ chưa bao giờ bắt gặp bản
thân mình. Họ sống với người khác, họ sống vì người khác. Họ là một phần của
đám đông; họ không phải là cá nhân. Và nhớ lấy: Cuộc sống tình yêu của họ sẽ
không có sự hoàn thành - nó sẽ một nửa, và không một nửa nào đã bao giờ có thể
là sự hoàn thành. Chỉ cái toàn thể mới được hoàn thành.
Và thế rồi có các sư đã chọn nửa
kia. Họ sống trong tu viện. Từ sư (monk) nghĩa là người sống một mình; từ này bắt
nguồn từ cùng gốc như monogamy (một vợ một chồng) monotony (đơn điệu),
monastery (tu viện), monopoly (độc quyền). Nó có nghĩa là một, một mình.
Sư là người đã chọn sự một mình
- nhưng chẳng bao lâu người đó quá đầy, chín muồi, và không còn biết chỗ nào để
rót bản thân mình ra. Người đó rót bản thân mình vào đâu? Người đó không thể
cho phép tình yêu, người đó không thể cho phép quan hệ; người đó không thể đi
và gặp và hoà lẫn với mọi người. Bây giờ năng lượng của người đó bắt đầu bị lên
men. Bất kì năng lượng nào dừng tuôn chảy cũng đều trở thành đắng. Ngay cả nước
cam lồ, khi bị tù đọng, cũng trở thành độc - và ngược lại; ngay cả chất độc,
khi tuôn chảy, cũng trở thành cam lồ.
Tuôn chảy biết cam lồ là gì và
trở thành tù đọng là biết chất độc là gì. Chất độc và cam lồ không phải là hai
thứ mà là hai trạng thái của cùng một năng lượng. Việc tuôn chảy là cam lồ; bị
đông cứng nó là chất độc. Bất kì khi nào năng lượng nào đó có đó, và không có lối
ra cho nó, nó đều bị chua ra. Nó trở thành đắng, nó trở thành buồn, nó trở
thành xấu. Thay vì cho bạn cái toàn thể và lành mạnh nó làm cho bạn ốm yếu. Tất
cả các sư đều ốm yếu; tất cả các sư đều nhất định bệnh hoạn.
Âm nhạc vĩ đại là sự tổng hợp
giữa âm thanh và im lặng. Và sự tổng hợp càng vĩ đại, âm nhạc đi càng sâu. Âm
thanh tạo ra im lặng, và im lặng tạo ra sự cảm thụ để tiếp nhận âm thanh, và cứ
như thế mãi. Âm thanh tạo ra nhiều tình yêu cho âm nhạc, nhiều khả năng để trở
nên im lặng. Lắng nghe âm nhạc vĩ đại bạn bao giờ cũng cảm thấy tính cầu nguyện,
cái gì đó toàn thể. Cái gì đó tích hợp trong bạn. Bạn trở thành được định tâm,
được bắt rễ. Đất và trời găp gỡ, chúng không còn tách rời. Thân thể và linh hồn
gặp gỡ và hội nhập, chúng mất đi các định nghĩa của chúng. Và đó là khoảnh khắc
lớn lao, khoảnh khắc của sự hợp nhất huyền bí. Đó là trận chiến cổ đại, và ngu
xuẩn, cực kì ngu xuẩn, cho nên xin hãy nhận biết:
Đừng tạo ra trận chiến nào giữ
dục và im lặng. Nếu bạn tạo ra trận chiến, dục của bạn sẽ xấu xí, ốm yếu, và im
lặng của bạn sẽ đờ đẫn và chết. Để dục và im lặng gặp gỡ và hội nhập. Thực tế
những khoảnh khắc lớn lao nhất của im lặng là những khoảnh khắc được đi theo
sau bởi tình yêu, tình yêu lớn lao, các đỉnh của tình yêu. Và đỉnh của tình yêu
bao giờ cũng được tiếp theo sau là những khoảnh khắc lớn lao của im lặng và một
mình. Thiền dẫn vào tình yêu. Tình yêu dẫn vào thiền. Chúng là bạn tình. Không
thể nào phân chia được chúng. Không phải là vấn đề tạo ra sự tổng hợp - không
thể nào phân chia được chúng. Đó là vấn đề hiểu biết, thấy rằng chúng là không
thể phân chia được. Sự tổng hợp đã có đó rồi, nó đã là hoàn cảnh rồi. Chúng là
một! Hai mặt của cùng một đồng tiền. Bạn không cần tổng hợp chúng, chúng chưa
bao giờ tồn tại tách rời. Và con người đã cố gắng, đã cố gắng vất vả, nhưng bao
giờ cũng thất bại.
Tính tôn giáo v ẫn chưa trở
thành tâm quyển của trái đất; tính tôn giáo vẫn còn chưa trở thành chính lực sống,
thuỷ triều trên thế giới. Và lí do là gì? - sự phân chia này. Hoặc bạn phải là
người thế giới này hoặc bạn phải là người thế giới khác, chọn đi! Và khoảnh khắc
bạn chọn, bạn bỏ lỡ cái gì đó. Dù bạn chọn bất kì cái gì, bạn cũng đang là người
mất. Tôi nói đừng chọn. Tôi nói, sống cả hai trong tính cùng nhau của chúng. Tất
nhiên cần nghệ thuật để sống cả hai. Chọn và bị gắn bó với một điều là đơn giản.
Bất kì kẻ ngốc nào cũng có thể làm được điều đó - thực tế, chỉ kẻ ngốc mới làm
điều đó. Vài kẻ ngốc đã chọn thế giới này và vài kẻ ngốc khác đã chọn thế giới
khác. Con người của thông minh sẽ thích cả hai. Và đó là điều tính chất sannyas
tất cả là gì. Bạn có thể có cái bánh và ăn nó nữa - đó là thông minh.
Tỉnh táo, nhận biết, thông
minh. Thấy nhịp độ và đi cùng nhịp độ, không chọn lựa nào. Vẫn còn nhận biết vô
chọn lựa. Thấy cả hai cực đoan. Trên bề mặt chúng có vẻ đối lập, mâu thuẫn,
nhưng chúng lại không thế. Sâu bên dưới có phần bù lại. Nó là cùng con lắc đi
sang trái rồi sang phải. Đừng cố định nó vào bên trái hay bên phải; nếu bạn cố
định nó, bạn đã phá huỷ toàn thể chiếc đồng hồ. Và đó là điều đã được làm từ
trước tới nay. Chấp nhận cuộc sống trong mọi chiều của nó.
Và tôi hiểu vấn đề này: vấn đề
là đơn giản, đã biết rõ. Vấn đề là ở chỗ khi bạn bắt đầu lập quan hệ, bạn không
biết làm sao ở một mình - điều đó đơn giản chỉ là không thông minh. Không phải
là mối quan hệ là sai, nó đơn giản chỉ ra rằng bạn vẫn còn chưa đủ thông minh,
cho nên mối quan hệ trở thành quá nhiều và bạn không tìm thấy không gian nào để
ở một mình và bạn cảm thấy cạn kiệt và mệt mỏi. Thế rồi một ngày nào đó bạn quyết
định mối quan hệ là xấu, nó vô nghĩa: "Mình muốn trở thành sư. Mình sẽ đi
lên hang động Himalaya và sống ở đó một mình." Và bạn sẽ mơ những giấc mơ
lớn lao về việc ở một mình. Nó sẽ hay làm sao - không ai xâm lấn vào tự do của
bạn, không ai cố gắng thao túng bạn; bạn không phải nghĩ về người khác chút
nào.
Jean-Paul Sartre nói, "Người
khác là địa ngục." Điều đó đơn giản chỉ ra rằng ông ấy vẫn còn chưa có khả
năng hiểu những tính bù nhau của tình yêu và thiền. "Người khác là địa ngục"
- vâng, người khác trở thành địa ngục nếu bạn không biết cách đôi khi ở một
mình. Trong tất cả các loại mối quan hệ, người khác đều trở thành địa ngục. Nó
là chán ngắt, mệt mỏi, cạn kiệt, tẻ nhạt. Người khác mất đi mọi cái đẹp, bởi vì
người khác đã trở nên được biết. Các bạn đã quá quen thuộc nhau; bây giờ không
có ngạc nhiên gì hơn. Bạn đã biết lãnh thổ đó hoàn hảo rồi; bạn đã du hành
trong lãnh thổ đó lâu tới mức chẳng có gì ngạc nhiên thêm nữa. Bạn đơn giản
chán ngán với toàn thể mọi .
Nhưng bạn đã trở nên gắn bó, và
người kia đã trở nên gắn gó với bạn. Người kia cũng trong khổ, bởi vì bạn là địa
ngục của người đó, cũng như người đó là địa ngục của bạn. Cả hai đang tạo ra địa
ngục cho nhau và cả hai đang níu bám nhau, sợ mất bởi vì... có cái gì cũng còn
tốt hơn không cái gì. Ít nhất cái gì đó có đó để mà giữ, và người ta có thể vẫn
hi vọng rằng ngày mai mọi sự sẽ tốt hơn. Hôm nay họ không tốt hơn, nhưng ngày
mai mọi sự sẽ tốt hơn. Người ta có thể vẫn hi vọng và người ta cứ hi vọng. Người
ta sống trong thất vọng và cứ hi vọng.
Thế rồi chẳng chóng thì chầy người
ta bắt đầu cảm thấy tốt hơn cả là ở một mình. Nhưng nếu bạn đi vào sự một mình,
trong vài ngày điều đó sẽ cực kì hay, cứ dường như nó là hay với người kia -
trong vài ngày thôi. Cũng như có tuần trăng mật trong mối quan hệ, có tuần
trăng mật trong thiền nữa. Trong vài ngày bạn sẽ cảm thấy tự do thế, chỉ là
chính mình, không ai có đó mà đòi hỏi, không ai có đó để trông đợi điều gì ở bạn.
Nếu bạn muốn dậy sớm buổi sáng, bạn có thể dậy sớm; nếu bạn không muốn dậy sớm
buổi sáng, bạn có thể cứ ngủ. Nếu bạn muốn làm điều gì đó, được; nếu bạn không
muốn làm gì, chẳng có ai ép buộc bạn cả. Trong vài ngày bạn sẽ cảm thấy hạnh
phúc mênh mông thế - nhưng chỉ vài ngày thôi. Chẳng mấy chốc bạn sẽ trở nên mệt
mỏi vì nó. Bạn sẽ tràn ngập và chẳng có ai đón nhận tình yêu của bạn. Bạn sẽ
chín muồi, và năng lượng cần được chia sẻ. Bạn sẽ trở nên nặng nề, bạn sẽ trở
nên nặng gánh với năng lượng của riêng mình. Bạn sẽ thích ai đó đón chào năng
lượng của bạn, đón nhận năng lượng của bạn. Bạn sẽ thích được làm nhẹ gánh. Bây
giờ sự một mình sẽ có vẻ không giống sự một mình mà là đơn độc. Bây giờ sẽ có
thay đổi - tuần trăng mật kết thúc rồi. Một mình sẽ bắt đầu biến thành đơn độc.
Bạn sẽ có ham muốn lớn để tìm người khác. Trong giấc mơ của bạn người khác sẽ bắt
đầu xuất hiện.
Cứ đi và hỏi các sư họ mơ gì. Họ
mơ chỉ về đàn bà; họ không thể mơ được cái gì khác. Họ mơ về ai đó có thể làm
nhẹ gánh cho họ. Hỏi các ni - họ chỉ mơ về đàn ông. Và điều này có thể trở
thành bệnh hoạn. Bạn phải nhận biết về lịch sử Ki tô giáo. Ni và sư bắt đầu mơ
ngay cả với mắt mở. Giấc mơ trở thành thực tại bản chất tới mức bạn chẳng cần
phải đợi tới đêm nữa. Ngay cả ban ngày, ni đang ngồi đó và cô ấy thấy quỉ tới,
và quỉ đang cố gắng làm tình với cô ấy. Bạn sẽ ngạc nhiên: Nhiều lần điều đã xảy
ra trong thời Trung cổ là nhiều ni bị thiêu sống ở cọc vì họ thú nhận rằng họ
đã làm tình với quỉ. Bản thân họ thú nhận, và cũng không chỉ họ đã làm tình với
quỉ, họ thậm chí còn mang thai với quỉ - mang thai giả, chỉ khí nóng trong bụng,
nhưng bụng họ ngày một to lên. Việc mang thai tâm lí. Và họ đã mô tả quỉ chi tiết
thế - quỉ đó là bịa đặt riêng của họ. Và con quỉ đó theo họ cả ngày lẫn đêm...
Và đó cũng là trường hợp với đối với các sư.
Việc chọn lựa ở một mình đã tạo
ra một nhân loại rất ốm yếu. Và những người sống trong thế giới này không hạnh
phúc, và các sư không hạnh phúc - chẳng ai dường như hạnh phúc cả. Toàn thế giới
là khổ thường xuyên và bạn có thể chọn - từ khổ này sang khổ khác, bạn có thể
chọn khổ của thế giới này hay khổ của thế giới kia, nhưng khổ tất cả đều như
nhau. Trong vài ngày bạn sẽ cảm thấy tốt. Tôi đem tới cho bạn một thông điệp mới.
Thông điệp này là không chọn lựa - vẫn còn tỉnh táo vô chọn lựa trong cuộc sống
của bạn, và trở nên thông minh thay vì thay đổi hoàn cảnh. Thay đổi tâm lí của
bạn, trở nên thông minh hơn. Thông minh hơn là cần có để phúc lạc! Và thế rồi bạn
có thể có sự một mình cùng với mối quan hệ.
Làm cho người đàn bà hay đàn ông
của bạn cũng tỉnh táo theo nhịp điệu này. Mọi người nên được dạy rằng không ai
có thể yêu hai mươi bốn tiếng một ngày; thời kì nghỉ ngơi là cần thiết. Và
không ai có yêu theo mệnh lệnh. Yêu là hiện tượng tự phát. Bất kì khi nào nó xảy
ra, thì nó xảy ra, và bất kì khi nào nó không xảy ra thì nó không xảy ra. Chẳng
cái gì có thể được làm về nó. Nếu bạn làm bất kì cái gì, bạn sẽ tạo ra hiện tượng
giả, việc diễn kịch.
Những người yêu thực, những người
yêu thông minh, sẽ làm cho nhau tỉnh táo với hiện tượng này: "Khi anh muốn
một mình điều đó không có nghĩa là anh bác bỏ em. Thực tế, chính bởi vì tình
yêu của em mà em đã làm cho anh thành có thể ở một mình." Và nếu người đàn
bà của bạn muốn được bỏ lại một mình trong một đêm, trong vài ngày, bạn sẽ
không cảm thấy bị tổn thương. Bạn sẽ không nói rằng bạn đã bị bác bỏ, rằng tình
yêu của bạn đã không được đón nhận và đón chào. Bạn sẽ kính trọng quyết định của
cô ấy được ở một mình vài ngày. Thực tế, bạn sẽ hạnh phúc! Tình yêu của bạn nhiều
tới mức cô ấy cảm thấy trống rỗng; bây giờ cô ấy cần nghỉ ngơi để trở lại tràn
đầy. Đây là thông minh.
Thông thường, bạn cho rằng mình
bị bác bỏ. Bạn đi tới người đàn bà của mình và nếu cô ấy không sẵn lòng ở cùng
bạn, hay không rất yêu mến bạn, bạn cảm thấy bị bác bỏ lớn lao. Bản ngã bạn bị
tổn thương. Bản ngã này không phải là điều rất thông minh đâu - mọi bản ngã đều
ngu ngốc. Thông minh không biết tới bản ngã; thông minh đơn giản thấy hiện tượng,
cố gắng hiểu tại sao người đàn bà này lại không muốn ở với bạn. Không phải là
cô ấy bác bỏ bạn - bạn biết cô ấy đã yêu bạn nhiều thế, cô ấy yêu bạn nhiều thế,
nhưng đây là khoảnh khắc cô ấy muốn một mình. Và nếu bạn yêu cô ấy, bạn sẽ để
cho cô ấy một mình; bạn sẽ khônhg hành hạ cô ấy, bạn sẽ không buộc cô ấy phải
làm tình với bạn. Và nếu người đàn ông muốn một mình, người đàn bà sẽ không
nghĩ, "Anh ấy không còn quan tâm tới mình nữa, có thể anh ấy đã trở nên
quan tâm tới người đàn bà khác nào đó." Và người đàn bà thông minh sẽ để
cho người đàn ông một mình để anh ta có thể thu lại bản thể anh ta, để cho anh
ta lại có năng lượng mà chia sẻ. Và nhịp điệu này giống như ngày và đêm; mùa hè
và mùa đông; nó cứ thay đổi.
Nếu hai người thực sự kính trọng
- và tình yêu bao giờ cũng kính trọng, nó tôn kính người kia, nó là trạng thái
rất tôn thờ, cầu nguyện - thế thì dần dần bạn sẽ hiểu lẫn nhau ngày một nhiều
hơn và bạn sẽ trở nên nhận biết về nhịp điệu của người kia và nhịp điệu của bạn.
Và chẳng mấy chốc bạn sẽ thấy rằng từ tình yêu, từ kính trọng, nhịp điệu của
các bạn ngày một lại gần hơn. Khi bạn cảm thấy yêu, cô ấy cảm thấy yêu, điều
này lắng đọng. Điều này lắng đọng theo cách riêng của nó, nó là sự đồng bộ.
Bạn đã bao giờ quan sát chưa? Nếu
bạn bắt gặp hai người yêu nhau thực, bạn sẽ thấy nhiều điều tương tự trong họ.
Những người yêu nhau thực trở thành dường như họ là anh em và chị em. Bạn sẽ ngạc
nhiên - ngay cả anh em và chị em cũng không giống nhau đến thế. Cách diễn đạt của
họ, cách họ đi, cách họ nói, cử chỉ của họ - hai người yêu nhau trở thành giống
nhau và vậy mà vẫn khác nhau thế. Điều này bắt đầu xảy ra một cách tự nhiên. Chỉ
ở cùng nhau, dần dần họ trở thành hoà hợp với nhau. Những người yêu nhau thực
không cần nói gì với nhau - người kia lập tức hiểu, hiểu một cách trực giác.
Nếu người đàn bà buồn, cô ấy có
thể không nói điều đó như vậy, nhưng người đàn ông hiểu và để cô ấy một mình. Nếu
người đàn ông buồn, người đàn bà hiểu và để anh ta một mình - tìm cái cớ nào đó
để anh ta một mình. Những người ngu làm điều đối lập lại. Họ chưa bao giờ để
cho nhau một mình - họ thường xuyên ở với nhau, làm mệt mỏi và chán ngán lẫn
nhau, chưa bao giờ để bất kì không gian nào cho nhau hiện hữu.
Tình yêu cho t ự do và tình yêu
giúp đỡ người kia là chính bản thân mình. Tình yêu là hiện tượng rất nghịch lí.
Theo cách này, nó làm cho bạn thành một linh hồn trong hai thân thể; theo cách
khác, nó cho bạn tính cá nhân, tính duy nhất. Nó giúp bạn vứt bỏ cái ta bé nhỏ
nhưng nó cũng giúp bạn đạt tới cái ta tối cao. Thế thì không có vấn đề gì: Tình
yêu và thiền là hai cánh, và chúng cân bằng lẫn nhau. Và giữa hai điều này bạn
trưởng thành, giữa hai điều này bạn trở thành cái toàn thể.
Kết thúc quyển “Tình yêu – Tự do – Một mình” - Quay về Mục lục